در صفحات تاریخی روزهایی را بر اساس مناسبت‌های خاصی نام‌گذاری کرده‌اند. روزهایی که در فرهنگ و آداب و سنن مردم نیز شکل گرفته اند که یکی از این روزها در میان برگ‌های زرین تاریخ، به نام روز عشاق نام نهاده شده است.
کردستان دارای غنای تاریخی و فرهنگی است و با توجه به تاریخ دیرینه خود، ساکنین این مرز جغرافیایی دارای آداب و سنن خاصی بوده و هستند و روز عشاق در کردستان که با عنوان «روژی سیو و میخک» یا «میخک ریژ کردنی سیو» مزین شده است، در میان مردم از جایگاه خاصی برخوردار بوده است، آداب و رسومی که نسل جدید آن را به دست فراموشی سپرده‌اند و بیشتر به شیوه امروزی نگاه می‌کنند و در هجمه‌ای فرهنگی، واژه «والنتاین» را جایگزین آن کرده‌اند.
در این مقاله کوتاه برآنیم که مختصری در مورد این روز چند سطری بیان کنیم. «روژی میخک ریژ کردنی سیو»؛ روز والنتاین (روز عشاق و یا روز عشق ورزی) مصادف با ۲۵بهمن‌ماه (۱۴ فوریه) در بعضی فرهنگ‌ها روز ابراز عشق است و این فرهنگ در جامعه کردستان نیز از دیرباز تاکنون مرسوم بوده است.
در چند دهه گذشته دولت‌های برتر در حوزه اقتصادی با بهره‌گیری از این روز، سعی در ایجاد بازارهای اقتصادی و ثبت این روز کرده‌اند وخوشبختانه با توجه به وجود قدرت رسانه‌ای مناسب توانسته‌اند در این مورد بسیار قدرتمند حضور پیدا کنند و در این میان کشورهای توسعه نیافته نیز به تبعیت از این کشورها برآمده اند و این روز را جشن می‌گیرند اما در کنار این مهم، غافل از آن هستیم که ما هم در فرهنگ خود چنین روزی را با نام و آداب و سنن خاص خود داریم.
این ابراز عشق معمولاً با فرستادن کارت والنتاین به صورت ناشناس انجام می‌شود. سابقه تاریخی روز والنتاین به جشنی که به افتخار قدیس والنتاین در کلیساهای کاتولیک برگزار می‌شد، باز می‌گردد. در سده سوم میلادی که مصادف با اوایل شاهنشاهی ساسانی در ایران است، در روم باستان فرمانروایی به نام کلودیوس دوم حکمرانی می‌کرد. کلودیوس عقاید عجیبی داشت از جمله این‌که سربازی خوب خواهد جنگید که مجرد باشد. از این رو ازدواج را برای سربازان امپراتوری روم قدغن می‌کرد.
کلودیوس به قدری بی‌رحم وفرمانش به اندازه‌ای قاطع بود که هیچ کس جرأت کمک به ازدواج سربازان را نداشت. اما کشیشی به نام والنتیوس (والنتاین)، مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوب‌شان جاری می‌کرد. کلودیوس دوم از این جریان خبردار می‌شود و دستور می‌دهد که والنتاین را به زندان بیندازند. والنتاین در زندان، عاشق دختر زندانبان می‌شود. سرانجام کشیش به جرم جاری کردن عقد عشاق، با قلبی عاشق اعدام می‌شود. بنابراین او را به عنوان فدایی و شهید راه عشق می‌دانند و از آن زمان نهاد و نمادی می‌شود برای عشق! در ایران باستان، نه چون رومیان از سه قرن پس از میلاد، که از بیست قرن پیش از میلاد، روزی موسوم به روز عشق وجود داشت.
در تقویم جدید ایرانی دقیقاً مصادف است با ۲۹ بهمن، یعنی تنها ۳ روز پس از روز والنتاین. این روز سپندار مذگان یا «اسفندگان» نام داشته است.
سپندارمذگان جشن زمین و گرامیداشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می‌‌کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبّت هدیه میدادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آن‌ها هدیه داده و از آنان اطاعت می‌‌کردند.
اخیراً گروهی از دوستداران فرهنگ ایرانی پیشنهاد کرده اند که به منظور حفظ فرهنگ ایرانی سپندارمذگان به‌جای والنتاین به عنوان روز عشق گرامی داشته شود. از چند سال پیش در ایران صحبت‌هایی مبنی بر آمیختن والنتاین با سنت‌های اسلامی به گوش می‌رسد.
آداب و رسوم این روز در کردستان بر این روال بوده که جوانان و عشاق با تهیه میخک و سیب این روز را گرامی می‌داشتند و دانه‌های میخک را بر روی سیب کار می‌گذاشتند و با توجه به خاصیت‌های این میوه بهشتی و دانه‌های میخک علاوه بر ماندگاری آن تا چندین سال، می‌توان از بوی خوش میخک نیز بهره برد و در این روز دلداران با آماده کردن سیب میخک شده آن را به عشق خود هدیه میدادند.
این روز در کردستان نیز از قدمت بسیاری برخوردار است اما به دلیل این که ما تاریخ مکتوب مناسبی در اختیار نداریم، نتوانسته‌ایم در این مورد اقدامات خوبی را انجام دهیم اما بر اساس شواهد و مستندات تاریخی این روز در کردستان نیز گرامی داشته شده است. لذا با توجه به توانایی‌های فرهنگی و تاریخی در کردستان، صاحب‌نظران می‌توانند در تقویت و ارتقای نمادهای فرهنگی در منطقه تلاش کنند. با استفاده از هویت بومی، می‌توانیم به سمت توسعه گام برداریم. این روز را به همه عشاق تبریک می‌گوییم.
- نویسنده : فردین کمانگر روزنامه‌نگار
